سازه نگهبان ، سازه ای است برای محافظت و جلوگیری از ریزش گودها که انواع مختلفی
دارد. در سال های اخیر در اجرای عملیات گودبرداری، مهار کردن دیوارهای مجاور سازه
روشی رایج برای ایمن کردن گود می باشد. اما نکته ی مهم اینجاست که علاوه بر مهار
کردن دیوارهای مجاور، باید تدبیراتی هم برای نگه داشتن خاک زیر سازه های مجاور گود
داشته باشیم. با استفاده از روش های مختلف سازه نگهبان می توانیم
گود را ایمن کنیم.
اگر بتوانیم خاک زیرین را نگه داریم خود به خود سازه ی روی خاک هم می ایستد اما
اگر سازه را نگه داریم در صورتی که خاک حرکت کند، ساختمان فرو می ریزد. در این
مقاله در رابطه با روش های اجرای سازه نگهبان صحبت می کنیم.
انواع روش های پایدارسازی گود
۱. سازه نگهبان خرپایی
این روش، رایج ترین شیوه ی سازه نگهبان در گودبرداری های عمق کم است. در این روش
خاکبرداری و تکمیل سازه نگهبان و همچنین پر کردن پشت سازه نگهبان با مصالح مناسب به
صورت مرحله ای می باشد.
۲. سازه نگهبان مهار متقابل
نام دیگر سازه نگهبان مهار متقابل، روش پشت بندهای افقی و مایل است که برای
جلوگیری از تغییر مکان جانبی در گودهایی با عرض کم و در محیط های شهری استفاده می
شود.
۳. سازه نگهبان نیلینگ (میخ گذاری یا میخکوبی)
سازه نگهبان دیگر، روش نیلینگ بر مبنای مسلح کردن خاک با استفاده از المان های
فولادی می باشد. در این روش ابتدا خاک را تا عمق پایداری که به نوع خاک و موارد
دیگری بستگی دارد (بین ۲ تا ۴ متر) به صورت مرحله ای بر می دارند، سپس با استفاده
از ماشین حفاری دریل واگن سوراخ های افقی و مایل با شیب حدود ۱۵-۱۰ درصد و با قطر
حدود ۱۵-۱۰ سانتی متر در سطح گود به فاصله های ۲ تا ۱ متری به وجود می آورند.
۴. سازه نگهبان انکراژ
نام های دیگر روش انکراژ دوخت به پشت، میل مهار و استرند می باشد که یکی از روش
های بسیار موثر به عنوان سازه نگهبان در پایدارسازی گودهای عمیق است که مراحل
اجرایی روش سازه نگهبان انکراژ تا حدود بسیار زیادی شبیه روش نیلینگ می باشد
۵. اجرای شمع درجا
استفاده از شمع های بتنی درجا یکی از روش های عالی برای افزایش پایداری جداره ی
گودبرداری می باشد که در انواع خاک های نرم و سخت اجرا می شود.
۶. سپرکوبی
در این روش ابتدا در طرفین گود سپرهایی را می کوبیم و بعد کوبیدن سپرها
خاکبرداری را شروع می کنیم. زمانی که عمق خاکبرداری به عمق کافی رسید، در کمرکش
سپرها و بر روی آنها تیرهای پشت بند افقی را نصب می کنیم. سپس المان های فشاری قائم
را در جهت عمود بر صفحه سپرها به این پشت بندهای افقی وصل می کنیم سپرها و پشت
بندها و المان های فشاری در عرض های کم و خاک های غیر سست معمولا از نوع چوبی است
ولی در عرض های بیشتر و خاکهای سست تر باید از سپرها، پشت بندها و المان های فشاری
فلزی استفاده کنیم.
